Kemerli Burun Estetiği

Kemerli burun kişilerin estetik kaygılarını tetikleyebilen bir durumdur. Genellikle burun köprüsünde görülen bu yükselti burun profilini olumsuz etkileyebilir. Ancak sağlık açısından herhangi bir risk taşımaz. Bu estetik endişe nedeniyle birçok kişi burun estetiği ameliyatını tercih eder.

Estetik operasyonlar bu çıkıntıları düzelterek daha estetik bir burun yapısına kavuşturmayı amaçlar. Sonuç olarak kişilerin yüz hatlarında dikkat çekici bir iyileşme sağlanır ve bu da özgüvenlerini artırabilir. Kemerli burun estetiği hem fiziksel hem de psikolojik faydalar sunar.

Kemerli Burun Estetiği

Dorsal Kemer Belirtileri Nelerdir?

burun estetiği ameliyatı öncesi kontrol
burun estetiği ameliyatı öncesi kontrol

Dorsal kemer çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Bu durum burun yapısındaki anormal bir şişlik olarak tanımlanır. Şişlik genellikle burun köprüsünde yer alır ve estetik kaygılara neden olabilir. Ayrıca burun içinde ve çevresindeki aşağıdaki belirtilerle fark edilir:

  • Burun üzerinde şişlikler veya sivilceler
  • Burun deliğinde ağrı
  • Burun içinde veya çevresinde kızarıklık
  • Burun içinde veya çevresinde hassasiyet
  • Yabancı cisim hissi

Bu belirtilerden bazıları burun içini kaplayan kılların tahriş olması veya tıkanıklık sonucu ortaya çıkabilir. Tıkanıklık burun içindeki mikroorganizmaların birikmesine ve enfeksiyon riskinin artmasına neden olur. Enfekte olan burun şişer kırmızılaşır ve dokunmaya karşı hassas hale gelir. Bu enfeksiyonlar bazen dorsal kemerin oluşumuna katkıda bulunur. Şiddetli vakalarda burun deliği içindeki sivilceler de şişliğe yol açabilir. Bu belirtiler dorsal kemerin varlığını ve altında yatan olası sorunları gösterir. Özellikle estetik düzeltmeler düşünüldüğünde bu tür belirtilerin farkında olmak önem taşır. Bu sayede kişiler uygun tedavi yöntemlerini araştırarak sorunlarını çözme yoluna gidebilirler.

vorher nacher
7/24 WhatsApp İçin Tıkla!

    *Kemerli Burun Estetiği için size en iyi şekilde dönüş yapabilmemiz için tüm alanları doldurmanızı tavsiye ediyoruz.

    Kemerli Burnun Oluşumuna Katkıda Bulunan Faktörler Nelerdir?

    Kemerli burun nazal dorsum olarak bilinen kemik ve kıkırdak yapısının anormal yükseltileri nedeniyle oluşur. Bu durum genetik faktörler ve çeşitli çevresel etkilerle şekillenir. Genetik yapı kemerli burun oluşumunun en belirgin sebeplerinden biridir. Ailede kemerli burna sahip bireylerin bulunması kişinin benzer bir burun yapısına sahip olma olasılığını artırır. Bu genetik özellikler genellikle ergenlik döneminde belirginleşirken burun gelişim sürecinde ortaya çıkar.

    Burun çeşitli bölümlerden oluşur ve her birinde tümsekler meydana gelebilir:

    • Burun delikleri: Nazal boşluğun başlangıç noktasıdır.
    • Septum: Burun deliklerini birbirinden ayırır ve kemik ile kıkırdaktan meydana gelir.
    • Nazal boşluk: Burunun arka kısmıdır ve boğazla bağlantılıdır.

    Travma veya yaralanmalar da kemerli burun oluşumuna yol açabilir. Kaza sonucu alınan darbeler veya yanlış iyileşen kırıklar burnun yapısında dengesizliklere neden olabilir. Bu tür fiziksel etkiler genellikle doğrudan görünür deformasyonlara sebep olur.

    Yaralanmaların yanı sıra enfeksiyonlar da kemerli burun oluşumuna etki edebilir. Özellikle burun deliklerini kaplayan kıl folikülleri bakteri ve mantarların neden olduğu enfeksiyonlara açıktır. Bu enfeksiyonlar şiddetlendiğinde kızarıklık ve şişlikle birlikte dorsal tümseklerin oluşumuna katkıda bulunabilir.

    Medikal durumlar kemerli burun oluşumuna etki eden diğer faktörlerdir:

    • Alerjiler: Çoğunlukla burun içinde şişlik ve tıkanıklığa yol açar.
    • Polipler: Sinüs yollarını tıkayarak nefes almayı zorlaştırır ve rahatsızlık verir.
    • Çıbanlar: Kıl folikülleri enfeksiyonları genellikle Staphylococcus aureus bakterisi nedeniyle gelişir.

    Son olarak kemerli burun oluşumuna katkıda bulunan diğer faktörler arasında burun deliklerine yapılan müdahaleler bulunur. Burun piercingi gibi estetik işlemler veya kıl yolma gibi rutin uygulamalar nazal bölgede tahrişe ve dolayısıyla dorsal tümseklerin gelişimine neden olabilir. Bu tahrişler zamanla enfeksiyona ve burun yapısında değişikliklere yol açabilir.

    Bu faktörlerin her biri kemerli burun oluşumunda rol oynar ve bireylerin estetik kaygılarına sebep olabilir. Her durumda kemerli burun çoğu kişi için sağlıkla ilgili bir sorun oluşturmaz ancak estetik görünümü etkileyebilir.

    Kemerli Burun Estetiği Solunum Fonksiyonlarını Nasıl Etkiler?

    Kemerli burun genellikle estetik bir endişe olarak görülür ve çoğu durumda solunum fonksiyonlarını doğrudan etkilemez. Bu anatomik özellik burnun üst kısmındaki kemik ve kıkırdaklardaki düzensizlikten kaynaklanır. Solunumu etkileyebilecek bir başka durum olan sapmış septum ile karıştırılmamalıdır. Sapmış septum burun içindeki hava geçişlerini engelleyerek nefes almayı zorlaştırabilir.

    • Sırt kamburu ve solunum: Sırt kamburu estetik bir mesele olup genellikle solunumu doğrudan etkilemez.
    • Septum sapması: Farklı bir durum olan septum sapması nefes almayı doğrudan etkileyebilir.

    Bazı durumlarda sırt kamburu ile septumda meydana gelen bir yaralanma solunum yollarını kısmen etkileyebilir. Ancak bu etki genellikle sırt kamburundan ziyade septum sapmasından kaynaklanır. Kamburun çıkarılması estetik bir düzeltme sağlasa da solunum kapasitesinde önemli bir iyileşme beklenmemelidir. Kamburun çıkarılmasının ana motivasyonu genellikle kişinin burnunun estetik görünümündeki memnuniyetsizliktir.

    Bu nedenle kemerli burun estetiği solunum problemlerini çözmek için değil daha çok kişisel estetik tercihler doğrultusunda yapılır. Kambur çıkarılmasının solunum üzerinde herhangi bir olumlu etkisi olması beklenmez. Bu tür bir estetik işlem sadece burnun şeklini ve görünümünü değiştirir.

    Açık Rinoplasti Yöntemiyle Kemerli Burun Estetiği Nasıl Gerçekleştirilir?

    Burun ameliyatı sırasında ameliyathaneden görüntü
    Burun ameliyatı sırasında ameliyathaneden görüntü

    Açık rinoplasti kemerli burunların düzeltilmesi için en sık başvurulan yöntemdir. Bu teknik burun yapısının detaylı bir şekilde incelenmesini sağlar. Cerrah deri altındaki yapıları net bir şekilde görebilir bu sayede daha hassas düzeltmeler yapabilir. İşlem sırasında cerrah küçük bir kesi atarak burun derisini kaldırır ve böylece burun kemikleri ve kıkırdakları açığa çıkar.

    Avantajları:

    • Daha iyi görselleştirme sağlar.
    • Daha hassas düzeltmeler mümkün olur.
    • Kompleks deformitelerin düzeltilmesine olanak tanır.

    Bu yöntemle cerrahın burun anatomisine tam erişimi olur ve gerekli düzeltmeleri yapabilir. Özellikle karmaşık burun sorunlarında bu erişim daha başarılı sonuçlar elde etmeyi mümkün kılar. İyileşme süreci prosedürün ardından başlar ve genellikle üç hafta içinde tamamlanır. İlk hafta burun atel veya alçı ile korunur bu da yeni şeklinin korunmasına yardımcı olur.

    Sonuç olarak açık rinoplasti özellikle kemerli burun gibi belirgin fiziksel sorunların giderilmesinde etkili bir yöntemdir. Cerrahın yüksek düzeyde görsel kontrolü işlem sırasında oluşabilecek riskleri azaltır ve daha tatmin edici sonuçlar sağlar. Bu teknik sayesinde kişiler estetik olarak daha düzgün bir burun yapısına kavuşabilirler.

    Kapalı Rinoplasti: Burun Estetiğinde Gizli Bir Yaklaşım

    Kapalı rinoplasti estetik burun cerrahisinde tercih edilen yöntemlerden biridir. Bu teknik burun delikleri içerisinden yapılan müdahalelerle karakterize edilir. Dolayısıyla yüzde dışarıdan görünen bir iz bırakmaz. Cerrah burun yapısını içeriden düzenleyerek istenilen estetik görünüme ulaşır.

    • Anestezi: Genel anestezi altında gerçekleştirilen bu işlem hasta konforu ve güvenliği için önemlidir.
    • İyileşme Süreci: Kapalı rinoplasti sonrası iyileşme süreci genellikle daha hızlıdır. Çoğu hasta bir hafta içinde günlük yaşantısına geri dönebilir.

    Operasyon sırasında yapılan kesilerle burun iç yapısında değişiklikler yapılır. Bu sayede burun estetiği amacına uygun olarak yeniden şekillendirilir. Kapalı yöntem burun deliklerinin iç kısmında kalacak şekilde planlanır. Bu da operasyon sonrası dışarıdan herhangi bir izin görünmemesini sağlar.

    Operasyonun sonuçları estetik ve fonksiyonel iyileştirmeler olarak iki ana kategoriye ayrılabilir:

    • Estetik İyileştirmeler: Daha düzgün bir burun köprüsü ve simetrik bir burun ucu.
    • Fonksiyonel İyileştirmeler: Hava yolu açıklığının artırılması nefes almayı kolaylaştırır.

    Cerrahın tecrübesi ve becerisi bu işlemde oldukça önemlidir. Dikkatli bir ön değerlendirme ve detaylı planlama gerektiren kapalı rinoplasti yüzün genel estetik dengesi düşünülerek yapılır. Burnun diğer yüz özellikleriyle uyumlu olması operasyonun başarısını artırır.

    Sonuç olarak kapalı rinoplasti hem estetik hem de işlevsel iyileşmeler sunar. Dışarıdan görünür bir iz bırakmadan burun estetiği sağlamak isteyenler için ideal bir seçenektir. Bu yöntem uzman bir cerrah tarafından uygulandığında yüz güzelliğini önemli ölçüde artırabilir. Kapsamlı bir iyileşme süreci ve doğru bakım ile hasta operasyondan kısa süre sonra sosyal yaşantısına dönebilir.

    Kemerli Burun Estetiği İçin Ameliyatsız Yöntemler Nelerdir?

    Ameliyatsız burun estetiği estetik kaygıları olan bireyler için cazip bir alternatif sunar. Bu yöntem cerrahi bir müdahale gerektirmez ve sonuçlar genellikle geçicidir bu da kişinin zamanla farklı estetik kararlar almasına olanak tanır. İşlem sırasında plastik cerrah özel dermal dolgu maddelerini kullanır. Bu dolgular burun köprüsündeki düzensizlikleri doldurarak daha düzgün bir görünüm sağlar.

    • İşlem süresi: Yaklaşık yarım saat sürer
    • Anestezi türü: Topikal anestezi kullanılır
    • Sonuçların kalıcılığı: 6 aydan 2 yıla kadar sürebilir

    Bu yöntem geleneksel rinoplastiye kıyasla daha ekonomiktir. Daha az maliyetli oluşu birçok kişi için bu prosedürü daha ulaşılabilir kılar. Ayrıca ameliyatsız burun estetiğinin komplikasyon riski daha düşüktür. Hastalar işlem sonrası hemen günlük yaşantılarına dönebilirler bu da iyileşme sürecinin neredeyse olmaması anlamına gelir. Bu durum yoğun iş temposuna sahip bireyler için büyük kolaylık sağlar.

    Sonuç olarak ameliyatsız burun estetiği kısa sürede ve az bir müdahale ile burun estetiğinde düzelme arayanlar için ideal bir çözümdür. Bu yöntem hem zaman hem de maliyet açısından etkili bir alternatif olarak ön plana çıkar.

    Dorsal Çıkıntının Tekrar Oluşma İhtimali Var mı?

    Burun ameliyatı sonrası kontrol yapan doktor ve kadın hasta
    Burun ameliyatı sonrası kontrol yapan doktor ve kadın hasta

    Rinoplasti ameliyatı sonrasında kişilerin yaşayabileceği sorunlardan biri operasyon bölgesinde tekrar çıkıntıların oluşmasıdır. Kemik ve kıkırdak çıkarılmasına rağmen bazı durumlarda küçük çıkıntılar tekrar gelişebilir. Bu durum genellikle nasır benzeri doku oluşumu ile gerçekleşir.

    • İyileşme sürecinde operasyon alanı şiş ve geniş görünebilir. Bu normal bir reaksiyondur.
    • Ameliyat sonrası oluşan şişlik genellikle bir hafta içinde azalır. Ancak bu süreçte dokuların düzgün şekilde oturması beklenir.
    • Dorsal çıkıntının tekrar oluşmasını önlemek için cerrahi teknikler ve sonrasında uygulanan tedaviler büyük önem taşır.

    Rinoplasti sonrası iyileşme süreci dikkatle yönetilirse dorsal çıkıntıların tekrar oluşumu minimuma indirgenebilir. Cerrahlar operasyon tekniklerini sürekli olarak geliştirir ve bu da tekrar oluşum riskini azaltmaya yardımcı olur. Öte yandan her bireyin dokusu farklı tepkiler gösterebilir ve bazı kişilerde küçük çıkıntılar tekrar ortaya çıkabilir.

    Sonuç olarak dorsal çıkıntıların tekrar oluşması mümkündür ancak bu durum cerrahi müdahale ve sonrasındaki iyileşme yönetimi ile büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Önlem olarak cerrahi sonrası düzenli kontroller ve doktor tavsiyelerine uyum olası tekrarların önüne geçilmesinde etkilidir.

    İstanbul, Türkiye’de 2024 yılında Ortalama Kemerli Burun Estetiği Fiyatları Ne Kadar ?

    Kemerli Burun Estetiği fiyatları, çeşitli faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Örnek vermek gerekirse;

    • Coğrafi Bölge
    • Ameliyatın yapılacağı özel hastane
    • Kullanılan teknoloji
    • Cerrahın Deneyimi ve Uzmanlığı

     

    Sıkça Sorulan Sorular

    Kemerli burun ameliyatsız yöntemlerle de düzeltilme olanağına sahiptir. Bu işlemler arasında hyalüronik asit ile geçici dolgular ve kök hücre tedavisi ile kalıcı dolgular bulunur. Her iki yöntem de hastaya ağrı ve acı hissettirmeden uygulanır. Özellikle hyalüronik asit kullanımı burun kemerinin görünümünü geçici olarak düzeltebilir. Ancak bu tür ameliyatsız işlemler genellikle kalıcı sonuçlar sağlamaz. Dolayısıyla hastanın beklentileri ve uzman hekimin önerileri doğrultusunda en uygun tedavi yöntemi belirlenir.

    Kemerli burun ameliyatı genellikle iki saat sürer. Ancak burna yapılacak ek işlemlere bağlı olarak bu süre uzayabilir. Örneğin burun deliklerinin daraltılması veya burun sırtındaki kemik yapısının düzeltilmesi gibi ek tedaviler gerektiğinde operasyon süresi artabilir. Dolayısıyla hastanın ihtiyaçlarına göre ameliyatın süresi değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle ameliyat öncesi doktorunuzla görüşmek ve süre hakkında bilgi almak önemlidir.

    Burun estetiği sonrasında kemer oluşumu genellikle geçicidir. Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde burun dokuları ve kemikleri yeniden şekillenir. Bu dönemde görülen geçici kemerler birkaç ay içinde kendiliğinden düzelebilir. Ancak bazı durumlarda bu kemerler kalıcı hale gelebilir. Kalıcı kemer oluşumu ek tedavi veya müdahale gerektirebilir. Özellikle ince ciltli hastalarda kemer daha belirgin olabilir. Kalın ciltli hastalar bu durumdan daha az etkilenebilir çünkü kemerler cilt tarafından daha kolay örtülebilir.

    SGK genellikle estetik amaçlı yapılan operasyonları karşılamaz. Özellikle kemerli burun düzeltme operasyonları estetik amaçlı olarak görüldüğünden SGK kapsamı dışındadır. Dolayısıyla kişiler bu tür operasyonlar için özel sigorta poliçelerine veya cebinden ödeme yapmaya yönelebilirler. Böylece estetik operasyonlar için maliyetler hastanın kendisi tarafından karşılanmak zorunda kalır. Bu durum hem devlet hem de özel hastaneler için geçerlidir.

    Kemerli burun ameliyatı sırasında burun ucu yüksekliği genellikle düzeltilir. Bu işlem burun ucu projeksiyonunun doktor tarafından belirlenen ideal seviyeye getirilmesini içerir. Böylece burun ucu kalkık bir görünüme kavuşur. Ancak burun ucu kaldırmanın derecesi hastanın yüz yapısına ve estetik hedeflerine göre değişiklik gösterebilir. Dolayısıyla burun ucu kalkıklığı her zaman için aynı seviyede olmayabilir. Ameliyatın amacı burun estetiğini iyileştirmek ve yüzle uyumlu bir görünüm sağlamaktır.

    Kemerli burun estetiği ameliyatı fiyatları birkaç faktöre göre belirlenir. Cerrahın deneyimi önemli bir etken olup daha deneyimli cerrahlar genellikle daha yüksek ücret talep eder. Ayrıca ameliyatın karmaşıklığı ve kullanılan teknikler de maliyet üzerinde belirleyici rol oynar. Ameliyatın yapılacağı tesisin kalitesi ve konfor düzeyi de fiyatları etkileyen diğer faktörlerdendir. Bölgenin ekonomik koşulları da fiyatlandırmada rol oynamaktadır. SGK ise burun estetiği ameliyatlarını sadece tıbbi bir gereklilik olduğunda karşılar. Sağlık sorunlarına çözüm olması amacıyla yapılan ameliyatlar bu kapsamda değerlendirilir. Ancak estetik amaçlı yapılan operasyonlar SGK tarafından karşılanmaz ve masraflar hastanın kendisi tarafından ödenir.

    Kemerli burun estetiği ameliyatı sonrasında doğal bir görünüm sağlamak için birkaç adım takip edilir. Öncelikle cerrahın deneyimi bu süreçte kritik bir rol oynar. Ameliyat esnasında burun kemikleri ve kıkırdakları özenle şekillendirilir bu da burun sırtındaki kemerin düzeltilmesine yardımcı olur. İyileşme dönemi boyunca burun içi düzenli olarak yıkanmalı ve içinde oluşan kabuklar nazikçe temizlenmelidir. Ayrıca burun üzerine baskı yapacak hareketlerden kaçınılmalı ve ağır fiziksel aktivitelerden uzak durulmalıdır. Doktorun önerdiği masaj teknikleri ödem ve şişliklerin azalmasında etkili olabilir. Cilt tipine göre değişen iyileşme süreci ince ciltlerde daha hızlı kalın ciltlerde ise daha uzun sürebilir.

    Kemerli burun estetiği ameliyatı sonrasında burun kemerinin tekrar oluşma riski bulunur. Bu durum genellikle ameliyat sonrası kıkırdak desteğinin yetersiz kalmasından kaynaklanır. Kıkırdak desteğindeki yetersizlik kemik ile kıkırdak arasında basamaklanmaya sebep olur ve kemer tekrar oluşabilir. Ayrıca iyileşme sürecinde oluşan fazla kemik dokusu burun sırtında doluluk ve genişlemeye yol açar. Bu tür sorunlar genellikle birkaç ay içinde kendiliğinden düzelir. Ancak bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.

    Kemerli burun, çeşitli etnik gruplarda görülür; özellikle Güney Asya, Orta Doğu ve Akdeniz kökenli insanlarda yaygındır. Ayrıca Avrupa ve diğer bölgelerde de bulunabilir. Bu özellik genetik çeşitlilik nedeniyle dünya çapında farklı topluluklarda ortaya çıkabilir. Dolayısıyla kemerli burun taşıyan bireyler geniş bir coğrafi ve kültürel spektrumda yer alır. Her ne kadar bazı bölgelerde daha sık rastlansa da kemerli burun küresel olarak karşılaşılan bir özelliktir.

    Kemerli burun hem estetik hem de sağlık açısından dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Bu burun yapısı kişinin dış görünüşünü olumsuz etkileyebilir ve nefes alma sorunlarına yol açabilir. Özellikle burun köprüsündeki çıkıntı hava yollarını tıkayarak doğru ve rahat nefes almayı engelleyebilir. Bu nedenle kemerli burun sadece estetik kaygılarla değil aynı zamanda sağlık sorunlarıyla da ilişkili olabilir. Hava yolu tıkanıklığı kişinin yaşam kalitesini düşürebilir ve sağlık problemlerine neden olabilir.

    Burun kemeri genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkmaya başlar. Kızlarda burun büyümesi daha erken başlar ve 16-18 yaşlarında tamamlanır. Erkeklerde ise burun büyümesi biraz daha geç başlar ve bazı durumlarda 25 yaşına kadar devam edebilir. Dolayısıyla burun kemerinin tam olarak belirginleşmesi cinsiyete ve bireysel gelişime bağlı olarak değişebilir.

    Bilimsel kanıtlar doğal yöntemlerin, egzersizlerin veya cihazların burun kemeri düzeltmede etkisiz olduğunu göstermektedir. Bunun nedeni burun yapısının kemik ve kıkırdaktan oluşmasıdır. Özellikle kıkırdak uygulanan geçici etkilerin ardından orijinal şekline geri dönme eğilimindedir. Dolayısıyla burnun şeklinde ve yapısında kalıcı bir değişiklik yapmak için tıbbi profesyoneller genellikle cerrahi müdahaleyi önermektedir. Bu nedenle doğal yöntemlerle burun kemeri düzeltmek mümkün değildir.

    Kemerli burun nefes almayı engelleyebilir ve olumsuz etkiler yaratabilir. Özellikle burun kemeri eğriliği nefes alıp vermeyi zorlaştırır ve bu durum kişilerin günlük yaşam kalitesini düşürür. Ayrıca kemerli burna sahip olanlar sık sık burun tıkanıklığı yaşayabilir ve yeterli oksijen alamadıkları için yorgunluk hissedebilir. Dahası burun kemiğindeki eğrilik uyku sırasında horlamaya ve uyku apnesine yol açabilir. Bu nedenlerle kemerli burun nefes almayı zorlaştırabilir ve çeşitli sağlık sorunlarına sebep olabilir.

    Burun kemeri törpüleme ameliyatı için kızlarda 18 yaşını doldurmuş olmaları gerekir. Ayrıca erkeklerde ise 22 yaşını doldurmuş olmaları şarttır. Bu yaşlar kemik gelişiminin tamamlandığı dönemlerdir. Bu nedenle burun kemeri törpüleme ameliyatı genel olarak kızlarda 18 yaş ve erkeklerde 22 yaş itibarıyla yapılabilir. Bu yaş sınırlarına dikkat edilmesi önemlidir. Dolayısıyla burun kemeri törpüleme ameliyatı için belirtilen yaşların altında olmamak gerekir. Ancak kemik gelişimi tamamlanmış kişiler bu ameliyatı güvenle yaptırabilir.

    Kemerli Burun Estetiği

    Op. Dr. Alev Camcıoğlu
    Burun Estetiği Cerrahı

    Kemerli Burun Estetiği

    Aylin Uyuşmak
    Klinik Koordinatörü

    Kemerli Burun Estetiği

    Serra Sevgili
    Klinik Asistanı

    Kemerli Burun Estetiği

    Sema Yapıcı
    Ameliyathane hemşiresi

    Kemerli Burun Estetiği

    Aleyna Ceren Kurt
    Sosyal medya sorumlusu

    Blog Yazıları